Al 400 jaar worden er in Lottum paardenmarkten gehouden. Jaarlijks worden hier ongeveer 750 paarden en pony's (verder paarden genoemd) aangevoerd. Hiermee is de Lottumse Paardenmarkt een middelgrote Nederlandse paardenmarkt. Vroeger was deze paardenmarkt bij uitstek de plaats om een paard te kopen of te verkopen. Tegenwoordig is deze paardenmarkt voornamelijk een folkloristisch evenement waar meer kijkers dan kopers aanwezig zijn. Naast de paardenmarkt is een braderie georganiseerd.
Op de paardenmarkt in Lottum worden ongeveer 500 paarden bijeengebracht en komen vele duizenden bezoekers. Op de paardenmarkt worden paarden verhandeld met voornamelijk als bestemming recreatief rijden en slacht. De Lottumse paardenmarkt heeft een overwegend nationaal karakter met kopers en handelaren uit heel Nederland. Naast deze economische functie heeft is het een folkloristisch evenement met een grote braderie. De paardenmarkt begint om 06.00 uur en eindigt om 16.00 uur. De braderie vanaf 09.00 uur.
Er zijn geen specifieke wettelijke eisen voor het welzijn van paarden op paardenmarkten. De aanwezigheid van een dierenarts voor bijvoorbeeld de keuring van aangevoerde paarden is niet verplicht. Vanuit de Gezondheids- en Welzijnswet voor dieren gelden uiteraard wel de algemene bepalingen met betrekking tot dierenmishandeling (art. 36) en zorgplicht (art. 37). Ook is het verboden dieren tentoon te stellen waarop een in Nederland verboden ingreep is gedaan zoals een gecoupeerde staart bij trekpaarden (art. 41).
Buiten het welzijn zijn er nog een aantal andere wettelijke eisen waarmee men op paardenmarkten te maken heeft. Zo moeten alle paarden in Nederland geïdentificeerd zijn door middel van een micro-transponder en een paspoort. Voor wat betreft het transport van paarden gelden in Nederland de regels uit de Europese transport-verordeningen. Voor de paarden die na aankoop geëxporteerd worden moet een gezondheidscertificaat worden opgemaakt door de nVWA.
Tot slot is het verboden een dier als prijs weg te geven, bijvoorbeeld bij een verloting.
De AID controleert onder andere op het naleven van de EU transport-verordening (geen zieke of gewonde dieren toegelaten, vervoersdocumenten, vakbekwaamheid chauffeur en eisen vervoersmiddelen) en op I&R (paspoort en chip). Het aantal overtredingen wisselt van het uitschrijven van enkele processen verbaal tot de inbeslagname van paarden, meestal op grond van het ontbreken van de juiste papieren. Ook de LID is vaak aanwezig op paardenmarkten. De LID heeft ook de bevoegdheid om proces verbaal op te maken.
Het dierenwelzijn is een belangrijk issue binnen de organisatie van de Lottumse paardenmarkt. De houder (eigenaar) is primair verantwoordelijk voor het welzijn van zijn dieren. De organisatie heeft een controlerende functie in deze. Hierbij kan ze een beroep doen op de dierenarts(en) en politie.
Tijdens de markt-uren is een dierenarts semipermanent en op oproep-basis aanwezig. Tevens surveilleert de politie op de markt. Ook de organisatie, duidelijk herkenbaar, controleert of er geen misstanden zijn. Voor klachten kan men terecht op het secretariaat. Dit is permanent bemand.
Alle paarden worden op het marktplein aangebonden aan lange lijnen (scheepstouwen). Hierdoor wordt de kans op verwonding minimaal. Door de organisatie wordt er op toegezien dat de paarden niet te kort worden aangebonden en dat ze niet te dicht bij elkaar staan. Dit voorkomt stress bij de dieren.
Er is tevens een permanente watervoorziening (vers water) en de houders kunnen bij de organisatie droogvoer verkrijgen.
De paarden kunnen worden gemonsterd.
Het is ten strengste verboden de paarden te schoppen, te slaan of aan de staart te trekken. De daders worden bij de politie aangegeven.
Verwonde, verwaarloosde of gestreste dieren worden niet toegelaten.
Alle paarden die op de markt komen dienen voorzien te zijn van I&R gegevens. De organisatie houdt zich het recht voor om hierop te controleren.
Als er na het einde van de markt paarden overblijven worden deze naar de quarantaine locatie gebracht.
Op de Lottumse paardenmarkt is geen mogelijkheid voor export-certificering. Voor medewerkers van b.v. nVWA, AID, LID, etc. wordt een aparte werkruimte beschikbaar gesteld. (secretariaat Rozenhof).
De KNMvD (GGP), de Sectorraad Paarden en de Dierenbescherming hebben een lijst van aanbevelingen voor de vergunningverlener opgesteld. Deze aanbevelingen worden door de Stichting Paardenmarkt Lottum eveneens als basis voor dierenwelzijn beschouwd:
Er is een controle bij de aanvoer van elk paard door een dierenarts. Paarden met verwondingen, tekenen van verwaarlozing en/of mogelijk infectieuze ziekten worden niet toegelaten.
Paarden die een gecoupeerde staart hebben worden niet toegelaten, met uitzondering van paarden die legaal gecoupeerd zijn (vóór 1/9/2001)
Er is beschikking over voldoende vers drinkwater en de paarden moeten de gelegenheid hebben te drinken. Deze locatie is duidelijk aangegeven.
Alle paarden kunnen de beschikking hebben over ruwvoer van goede kwaliteit en de paarden moeten regelmatig de gelegenheid hebben te eten. Dit voer is op een centrale locatie verkrijgbaar. Deze locatie is duidelijk aangegeven.
De paarden staan op een geschikte niet gladde ondergrond.
De paarden en pony’s dienen op een voor het dier veilige manier aangebonden te zijn. De paarden mogen niet langer dan acht uur achter elkaar aangebonden staan. Om beweging mogelijk te maken is een uitloopmogelijkheid in de nabijheid van de paardenmarkt aanwezig. Hiervoor kunnen de monsterbanen worden gebruikt.
De afstand tussen publiek en paarden is zodanig zijn dat de kans op ongelukken geminimaliseerd wordt. De looppaden zijn voldoende breed.
Onnodige onrust (door bv. lawaai van kermisattracties) voor de dieren die tot vluchtgedrag kan leiden wordt vermeden doordat een attractie voor kinderen ver weg van de markt is gepositioneerd.
Het aanbieden van een dier als prijs, direct of indirect, via een verloting o.i.d is niet toegestaan.
Dieren die op welke wijze dan ook een gevaar vormen voor zichzelf, andere paarden of bezoekers zullen van de markt worden verwijderd of apart worden gezet.
Paarden mogen niet aan bomen, hekken, of straatmeubilair worden vastgezet.
Doorgangen vrijhouden voor hulpdiensten.
Zieke en agressieve paarden worden niet toegelaten en eventueel afgevoerd.
Eigenaren zijn verplicht hun paarden te drenken en als ze lang staan ze te voeren.
Ruwe behandeling of mishandeling is in alle gevallen verboden.
Bezoekers zijn in eerste instantie verantwoordelijk voor hun eigen veiligheid. Het lopen vlak voor, langs of achter een paard of pony is niet zonder gevaar. Het wordt ten sterkste afgeraden, zich met kinder- of wandelwagens op het marktterrein te begeven.
Op de markt is een EHBO post aanwezig.Toezicht wordt uitgeoefend door: de Politie, de marktorganisatie en de AID. Een aantal verkeersregelaars in actief op plaatsen waar dit nodig is.
Bij de ingang van de markt is er een veterinaire controle van de aangevoerde dieren.
Er is een noodstal vlak bij de markt aanwezig.
Aanvang paardenmarkt: 06.00 uur
Aanvang braderie: 09.00 uur
Einde mark: 16.00 uur